శ్రీలంకలో ఏమి జరుగుతోంది,ఆర్థిక సంక్షోభం ఎలా మొదలైంది?...(సమాచారం)

 

                                       శ్రీలంకలో ఏమి జరుగుతోంది,ఆర్థిక సంక్షోభం ఎలా మొదలైంది?                                                                                                                      (సమాచారం)

శ్రీలంక ద్వీప దేశం ఇప్పటివరకు చూడని చెత్త ఆర్థిక సంక్షోభంలో ఉంది. ఇది స్వాతంత్ర్యం పొందిన తర్వాత మొదటిసారిగా ఆ దేశం విదేశీ రుణాలపై డిఫాల్ట్ అయ్యింది మరియు దేశంలోని 22 మిలియన్ల మంది ప్రజలు 12 గంటల విద్యుత్ కోతలను మరియు ఆహారం, ఇంధనం మరియు ఔషధాల వంటి ఇతర అవసరమైన వస్తువులకు తీవ్ర కొరతను ఎదుర్కొంటున్నారు.

ద్రవ్యోల్బణం 17.5% గరిష్ట స్థాయికి చేరుకుంది, కిలోగ్రాము బియ్యం వంటి ఆహార పదార్థాల ధరలు సాధారణంగా 80 రూపాయలు అయితే ఇప్పుడు 500 శ్రీలంక రూపాయలకు పెరిగింది. కొరతల మధ్య, ఒక 400గ్రా మిల్క్ పౌడర్ ప్యాకెట్ ధర సాధారణంగా 60 రూపాయలు  ఉంటుంది. అది ఇప్పుడు 250 రూపాయలు.

ఏప్రిల్ 1న అధ్యక్షుడు గోటబయ రాజపక్ష అత్యవసర పరిస్థితిని ప్రకటించారు. ఒక వారం లోపు, సంక్షోభాన్ని ప్రభుత్వం నిర్వహించడంపై కోపంతో ఉన్న పౌరుల భారీ నిరసనల తర్వాత అతను దానిని ఉపసంహరించుకున్నాడు.

శ్రీలంక దేశం పెట్రోల్, ఆహార పదార్థాలు మరియు మందులతో సహా అనేక అవసరమైన వస్తువుల దిగుమతి చేసుకుంటుంది. ఈ వస్తువుల కోసం వర్తకం చేయడానికి చాలా దేశాలు విదేశీ కరెన్సీలను చేతిలో ఉంచుకుంటాయి. అయితే శ్రీలంకలో విదేశీ మారకద్రవ్యం కొరత ఆకాశాన్నంటుతున్నందువలన ధరలు పెరగటానికి కారణమైంది.

శ్రీలంక ఆర్ధీక సంక్షోభానికి కొందరు చైనాను ఎందుకు నిందిస్తున్నారు?

చైనాతో శ్రీలంక ఆర్థిక సంబంధాలే ఈ సంక్షోభానికి ప్రధాన కారణమని పలువురు అభిప్రాయపడ్డారు. యునైటెడ్ స్టేట్స్ ఈ దృగ్విషయాన్ని "డెబ్ట్-ట్రాప్ డిప్లమసీ" అని పిలిచింది. రుణదాత దేశం లేదా సంస్థ రుణదాత యొక్క రాజకీయ పరపతిని పెంచడానికి రుణం తీసుకున్న దేశానికి రుణాన్ని విస్తరింపజేస్తుంది - రుణగ్రహీత తనంతట తానుగా విస్తరించి, డబ్బును తిరిగి చెల్లించలేకపోతే, వారు రుణదాత దయలో ఉంటారు.

ఏది ఏమైనప్పటికీ, 2020లో శ్రీలంక యొక్క మొత్తం విదేశీ రుణంలో చైనా నుండి వచ్చిన రుణాలు కేవలం 10% మాత్రమే. అతిపెద్ద భాగం - దాదాపు 30% - అంతర్జాతీయ సావరిన్ బాండ్‌లకు ఆపాదించబడవచ్చు. జపాన్ వాస్తవానికి వారి విదేశీ రుణంలో అధిక నిష్పత్తిని కలిగి ఉంది, ఇది 11%.

శ్రీలంకకు చైనా మౌలిక సదుపాయాలకు సంబంధించిన రుణాలపై డిఫాల్ట్‌లు, ముఖ్యంగా హంబన్‌తోట నౌకాశ్రయానికి ఆర్థిక సహాయం చేయడం సంక్షోభానికి దోహదపడే అంశాలుగా పేర్కొనబడుతున్నాయి.

                                    ఆర్థిక సంక్షోభంలో ప్రభుత్వం వ్యవహరిస్తున్న తీరుపై నిరసనలు వెల్లువెత్తుతున్నాయి

కానీ ఈ వాస్తవాలు జోడించలేము. హంబన్‌తోట ఓడరేవు నిర్మాణానికి చైనా ఎగ్జిమ్ బ్యాంక్ నిధులు సమకూర్చింది. ఓడరేవు నష్టాలను చవిచూస్తోంది. కాబట్టి శ్రీలంక 99 సంవత్సరాల పాటు చైనా మర్చంట్ గ్రూప్‌కు పోర్ట్‌ను లీజుకు ఇచ్చింది, ఇది శ్రీలంకకు US$1.12 బిలియన్లు చెల్లించింది.

కాబట్టి హంబన్‌టోటా పోర్ట్ వైఫల్యం చెల్లింపుల సంతులనం సంక్షోభానికి దారితీయలేదు. ఇది వాస్తవానికి శ్రీలంక యొక్క విదేశీ మారక నిల్వలను US$1.12 బిలియన్లకు పెంచింది.

                    హంబన్‌టోటా పోర్ట్

ఇంతకీ సంక్షోభానికి అసలు కారణాలేంటి?

1948లో బ్రిటిష్ వారి నుండి స్వాతంత్ర్యం పొందిన తరువాత, శ్రీలంక వ్యవసాయం టీ, కాఫీ, రబ్బరు మరియు సుగంధ ద్రవ్యాలు వంటి ఎగుమతి ఆధారిత పంటలచే ఆధిపత్యం చెలాయించింది. దాని స్థూల దేశీయోత్పత్తిలో ఎక్కువ భాగం ఈ పంటలను ఎగుమతి చేయడం ద్వారా సంపాదించిన విదేశీ మారకం నుండి వచ్చింది. ఆ డబ్బును నిత్యావసర ఆహార పదార్థాలను దిగుమతి చేసుకునేందుకు వినియోగించారు.

సంవత్సరాలుగా, దేశం వస్త్రాలను ఎగుమతి చేయడం ప్రారంభించింది మరియు పర్యాటకం మరియు చెల్లింపుల నుండి విదేశీ మారక ద్రవ్యాన్ని సంపాదించడం ప్రారంభించింది (విదేశాల నుండి శ్రీలంకకు పంపిన డబ్బు, బహుశా కుటుంబ సభ్యులు). ఎగుమతుల్లో ఏదైనా క్షీణిస్తే ఆర్థికం షాక్‌ తింటుంది. అది విదేశీ మారక నిల్వలను ఒత్తిడికి గురి చేస్తుంది.

ఈ కారణంగా, శ్రీలంక తరచుగా చెల్లింపుల బ్యాలెన్స్ సంక్షోభాన్ని ఎదుర్కొంటుంది. 1965 నుండి, ఇది అంతర్జాతీయ ద్రవ్య నిధి (IMF) నుండి 16 రుణాలను పొందింది. శ్రీలంక రుణం పొందిన తర్వాత వారి బడ్జెట్ లోటును తగ్గించడం, కఠినమైన ద్రవ్య విధానాన్ని కొనసాగించడం, శ్రీలంక ప్రజలకు ఆహారం కోసం ప్రభుత్వ సబ్సిడీలను తగ్గించడం మరియు కరెన్సీని తగ్గించడం వంటి షరతులతో ఈ రుణాలు ప్రతి ఒక్కటి వచ్చాయి.

కానీ సాధారణంగా ఆర్థిక మాంద్యం కాలంలో, ఆర్థిక వ్యవస్థలో ఉద్దీపనలను ఇంజెక్ట్ చేయడానికి ప్రభుత్వాలు ఎక్కువ ఖర్చు చేయాలని మంచి ఆర్థిక విధానం నిర్దేశిస్తుంది. IMF షరతులతో ఇది అసాధ్యం. ఈ పరిస్థితి ఉన్నప్పటికీ, IMF రుణాలు వస్తూనే ఉన్నాయి మరియు చిక్కుల్లో పడిన ఆర్థిక వ్యవస్థ మరింత అప్పుల్లో మునిగిపోయింది.

శ్రీలంకకు చివరిగా IMF రుణం 2016లో జరిగింది. దేశం 2016 నుండి 2019 వరకు మూడు సంవత్సరాలకు US$1.5 బిలియన్లను అందుకుంది. పరిస్థితులు సుపరిచితం. ఈ కాలంలో ఆర్థిక వ్యవస్థ ఆరోగ్యం దెబ్బతిన్నది. వృద్ధి, పెట్టుబడులు, పొదుపులు, రాబడులు తగ్గగా, అప్పుల భారం పెరిగింది.

2019లో రెండు ఆర్థిక షాక్‌లతో ప్రతికూల పరిస్థితి మరింత దిగజారింది. మొదటగా, ఏప్రిల్ 2019లో కొలంబోలోని చర్చిలు మరియు విలాసవంతమైన హోటళ్లలో వరుస బాంబు పేలుళ్లు జరిగాయి. ఈ పేలుళ్ల కారణంగా పర్యాటకుల రాక బాగా తగ్గిపోయింది - కొన్ని నివేదికలు ఒక వరకు పేర్కొన్నాయి. 80% తగ్గుదల - మరియు విదేశీ మారక నిల్వలు ఖాళీ చేయబడ్డాయి. రెండవది, అధ్యక్షుడు గోటబయ రాజపక్స నేతృత్వంలోని కొత్త ప్రభుత్వం అహేతుకంగా పన్నులను తగ్గించింది.

విలువ ఆధారిత పన్ను రేట్లు (కొన్ని దేశాల వస్తువులు మరియు సేవల పన్నుల మాదిరిగానే) 15% నుండి 8%కి తగ్గించబడ్డాయి. ఇతర పరోక్ష పన్నులైన దేశ నిర్మాణ పన్ను, మీరు సంపాదించినంత చెల్లించే పన్ను మరియు ఆర్థిక సేవా ఛార్జీలు రద్దు చేయబడ్డాయి. కార్పొరేట్ పన్ను రేట్లను 28% నుంచి 24%కి తగ్గించారు. ఈ పన్ను తగ్గింపుల కారణంగా స్థూల దేశీయోత్పత్తిలో దాదాపు 2% ఆదాయాన్ని కోల్పోయింది.

మార్చి 2020లో, COVID-19 మహమ్మారి అలుముకుంది. ఏప్రిల్ 2021లో రాజపక్సే ప్రభుత్వం మరో ఘోరమైన తప్పు చేసింది. విదేశీ మారకద్రవ్య నిల్వల హరించడాన్ని నిరోధించేందుకు, ఎరువుల దిగుమతులన్నింటినీ పూర్తిగా నిషేధించారు. శ్రీలంకను 100% సేంద్రీయ వ్యవసాయం చేసే దేశంగా ప్రకటించారు. నవంబర్ 2021లో ఉపసంహరించబడిన ఈ విధానం వ్యవసాయోత్పత్తిలో భారీ పతనానికి దారితీసింది మరియు మరిన్ని దిగుమతులు అవసరం అయ్యాయి.

కానీ విదేశీ మారకద్రవ్య నిల్వలు ఒత్తిడిలో ఉన్నాయి. ఎరువులపై నిషేధం కారణంగా తేయాకు మరియు రబ్బరు ఉత్పాదకత తగ్గడం కూడా ఎగుమతి ఆదాయాన్ని తగ్గించడానికి దారితీసింది. ఎగుమతి ఆదాయాలు తక్కువగా ఉండటం వల్ల ఆహారాన్ని దిగుమతి చేసుకోవడానికి తక్కువ డబ్బు అందుబాటులో ఉంది మరియు ఆహార కొరత ఏర్పడింది.

కొనుగోలు చేయడానికి తక్కువ ఆహారం మరియు ఇతర వస్తువులు ఉన్నందున, డిమాండ్ తగ్గదు, ఈ వస్తువుల ధరలు పెరుగుతాయి. ఫిబ్రవరి 2022లో ద్రవ్యోల్బణం 17.5%కి పెరిగింది.

ఇప్పుడు ఏమి జరుగుతుంది?

అన్ని సంభావ్యతలలో, శ్రీలంక ఇప్పుడు తాజా పరిస్థితులతో వచ్చే ప్రస్తుత సంక్షోభాన్ని అధిగమించడానికి 17వ IMF రుణాన్ని పొందుతుంది.

ప్రతి ద్రవ్యోల్బణ ఆర్థిక విధానం అనుసరించబడుతుంది, ఇది ఆర్థిక పునరుద్ధరణ అవకాశాలను మరింత పరిమితం చేస్తుంది మరియు శ్రీలంక ప్రజల కష్టాలను మరింత తీవ్రతరం చేస్తుంది.

Images Credit: To those who took the original photos. 

***************************************************************************************************